Pre nedelju dana predstavili smo Vam prvi deo sa listom od 10 spomenika. Pred vama se nalazi drugi deo vrlo interesantnih spomenika. Uživajte.
Vrabac Gočko, Vrnjačka banja
Vrabac Gočko se nalazi u centru Vrnjačke Banje , maskota je Igara bez granica koje su se 1990.godine održavale u Vrnjačkoj Banji. Vrnjačka Banja je te godine bila domaćin tog međunarodnog takmičenja a maskota igara postala je jedan od simbola Vrnjačke Banje. Upravo zbog toga je Gočko jedan od najprodavanijih suvenira Vrnjačke Banje.
Balerina, Novi Sad
Spomenik osnivačici baleta Srpskog narodnog pozorišta, Marini Olenjinoj, postavljen na Pozorišnom trgu 2 rad je vajara Lasla Silađija. Statua je od belog mermera i izrađena je u prirodnoj veličini. Marina Olenjina bila je ruska balerina koja je osnovala balet Srpskog narodnog pozorišta 8. marta 1950. godine, a prvi balet, „Šeherezada“, izveden je 25. maja iste godine.
Spomenik kosovskim junacima, Kruševac
Spomenik kosovskim junacima predstavlja simbol Kruševca i najmonumentalnije delo nacionalne skulpture s početka XX veka. Rad je znamenitog srpskog vajara Đorđa Jovanovića. Otkriven je na Vidovdan 1904. godine, u okviru proslave stogodišnjice Prvog srpskog ustanka, u prisustvu kralja Petra I Karađorđevića. Na Svetskoj izložbi u Parizu, gde su skulpturalni elementi spomenika nastali, i izlagani, Jovanović je, 1900. godine, nagrađen Zlatnom medaljom I reda. Izvedena u duhu francuskog akademizma, piramidalno rešena kompozicija sa dominantnom kompozicijom Boška Jugovića i vile na vrhu i figurama narodnog pesnika – guslara i devojke – personifikacije Srbije, u podnožju sa severne, odnosno, južne strane spomenika, inspirisana kosovskim epom, iskazuje osnovnu zamisao autora o vekovnoj borbi srpskog naroda za nacionalnu slobodu.
Na istočnoj i zapadnoj strani, u dva reljefa prikazani su epsko pričešće srpske vojske pred Kosovsku bitku i pogibija sultana Murata. Na severnoj strani spomenika je grb države Nemanjića i 1389 – godina odigravanja bitke na Kosovu; na zapadnoj – grb cara Dušana i godina otkrivanja spomenika – 1904; na istočnoj – grb kneza Lazara i posveta „Srpstvo kosovskim junacima“, sa lovorovim vencem i palminom grančicom u podnožju, dok je, na južnoj strani, grb Kraljevine Srbije iz 1888. i godina proglašenja Srbije kraljevinom – 1882. Motivi na ogradi od livenog gvožđa oko spomenika predstavljaju stilizovane kosovske božure.
Čegar, Niš
Spomenik na brdu Čegar, nadomak Niša, podignut je na mestu gde se odvijala čuvena bitka iz Prvog srpskog ustanka, u znak sećanja na poginule vojnike i njihovog komandanta Stevana Sinđelića. Spomenik na Čegru predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Prvo obeležje mesta na kome se nalazio šanac Stevana Sinđelića i gde se odigrala Čegarska bitka, podignuto je u obliku manje piramide od granita. Spomenik je otkriven 21. juna 1878. godine u prisustvu kneza Milana Obrenovića. Otkriven je 6 meseci posle oslobođenja Niša od Turaka i predstavlja prvi spomenik izgrađen u oslobođenom Nišu. Današnji spomenik u obliku kule – koja simbolizuje vojno utvrđenje, podignut je povodom 50 godina oslobođenja Niša, a otkriven je 1. juna 1927. godine. Projektant spomenika je arhitekta Đulijan Đupon iz Niša (ruski emigrant). U polukružnoj niši spomenika 1938. godine postavljeno je i bronzano poprsje Stevana Sinđelića, rad hrvatskog vajara Slavka Miletića.
Ćele Kula, Niš
Na putu od Niša ka Niškoj Banji, kao opomenu SrbimaTurci su od 952 lobanje palih srpskih ustanika u boju na Čegru 1809. godine sazidali kulu. Nastala je po naređenju turskog komandanta bitke na Čegru, Huršid paše. Bila je podignuta van grada, na čistom prostoru, kako bi se što bolje videla. Lobanje, uzidane u kulu, su poticale od srpskih ustanika koji su izginuli u bici 31. maja 1809. godine. Stevan Sinđelić je, videvši da se nasrtaji Turaka neće moći odbiti, pucao u barut i tako digao u vazduh sebe i ostale ustanike, ali i veliki broj Turaka.
Po oslobođenju Niša, već 1878, nad kulom je podignut zaštitni krov, a 1892. godine kapela, čime je konačno zaštićena od propadanja. Kapela je izgrađena prema projektu Dimitrija T. Leka. Kada je 1833. godine prošao kroz Niš, francuski putopisac Lamartin je napisao: „Neka Srbi ovu kulu u celosti sačuvaju, jer će ona učiti njihovu decu koliko vredi nezavisnost narodu, pokazujući kakvom su je cenom njihovi očevi platili“. Lobanje su raspoređene u ukupno 56 redova sa po 17 lobanja u redu, danas ih je preostalo 59. U porti kapele je 1938. godine podignuta bista Stevana Sinđelića urađena u bronzi, rad vajara Slavka Miletića. Na postamentu biste se nalazi reljef u bronzi sa motivima bitke. Konzervatorsko-restauratorski radovi su izvedeni 1989. i 2003–2004. godine.
Sto za jednog, Kragujevac
Spomenik pod imenom „Sto za jednoga“. Bronzana skulptura predstavlja ljudske figure u samrtnom ropcu koje formiraju krošnju drveta, autor je Nandor Glida, a Kragujevcu ga je 1980. poklonio grad Modriča.
Spomenik neznanom junaku, Avala
Spomenik Neznanom junaku se nalazi na vrhu planine Avala, jugoistočno od Beograda. Spomenik je podignut 1938. godine i delo je vajara Ivana Meštrovića i do njega se stiže monumentalnim stepeništem. Nalazi se na visini od 511 m i predstavlja vidikovac sa koga se pruža pogled na Beograd. Spomenik je podignut na mestu gde su 1922. godine, seljaci iz okolnih sela podigli spomenik u vidu krsta, nepoznatom srpskom ratniku.
Na ovom mestu su Nemci, 1915. godine, za vreme Prvog svetskog rata, sahranili jednog vojnika i na grob postavili krst sa natpisom Ein unbekannter serbischer Soldat (nepoznati srpski vojnik). Spomenik Neznanom junaku je izgrađen od crnog jablaničkog granita, koncipiran tako da predstavlja mauzolej, na čijem ulazu su postavljene po četiri karijatide, predstavljene kao žene u narodnim nošnjama jugoslovenskih naroda. Izgradnju spomenika je inicirao kralj Aleksandar Karađorđević. Spomenik je podignut na mestu nekadašnje srednjevekovne tvrđave Žrnov, koja je u tu svrhu minirana i potpuno uništena. Na ovom mestu, predsednik Srbije, na dan državnosti, 15. februara, odaje počast srpskim vojnicima poginulim u ratovima.
Spomenik Ilegalnoj štampariji, Beograd
Nalazi se na Voždovcu i takođe je reč o zapostavljenom i malo poznatom spomeniku. Reč je o sećanju na rad ilegalne štamparije Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije na Voždovcu koja je postojala u okupiranom Beogradu za vreme Drugog svetskog rata.
Reč je o vrlo zanimljivoj kompoziciji, od bronze su urađeni listovi papira, koji su ukoso poslagani. Na njemu nedostaje dosta toga, ljudi koji prolaze ni ne znaju šta predstavlja jer je u veoma lošem stanju.
Iz razgovora sa Nedom Kovačević, dnevno.rs
Spomenik revolucije, Leskovac
Spomen-park „Revolucije“ je memorijalni park, koji se nalazi na istočnoj padini uzvišenja Hisar u gradu Leskovcu. Kompleks je sagrađen 1971. godine, a njegov autor je arhitekta Bogdan Bogdanović. Posvećen je borcima NOVJ i žrtvama fašizma iz ovog kraja koji su poginuli tokom Drugog svetskog rata. Spomen-park se sastoji od tri osnovne celine: ceremonijalni put, prostor sa kenotafima/stećcima i simbolična konična skulptura koja se uzdiže nad amfiteatrom.
Put do spomen-prostora dug je 450 metara, a na njegovom početku stoji drveni ulaz izrezbaren po uzoru na lokalnu tradicionalnu arhitekturu. Uz put se na svakih 8 do 12 metara nalazi po jedan omanji krajputaš. Komemorativni deo spomen-parka sastoji se od ukupno 34 stećka koji variraju od 1.2 do 2.2 m visine, od kojih su na njih 14 ispisana imena svih narodnih heroja iz Leskovca i okoline, na 3 značajni revolucionari, a na preostalih 17 pali borci sahranjeni u spomen-parku. Centralni konični spomenik je zapravo kenotaf podigunut u čast preko 1.000 palih boraca NOVJ i žrtava fašizma iz Leskovca i okoline. Spomenik je među lokalnim stanovništvom poznat po imenom „Boginja pobede“, ali ga je sam Bogdanović prozvao „Šumska boginja“; spomenik se sastoji od 12 metara visokog konusa na čijem vrhu stoji kruna sa koje su visila četiri ornamenta (naušnice).
Spomen-kompleks je svečano otvorio Petar Stambolić 4. jula 1971. godine.
Godine 2009, u spomen-park je uključen lapidarijum od oko 20-ak jevrejskih nadgrobnih spomenika, sakupljenih u bližoj okolini. Naime, do Drugog svetskog rata, u blizini se nalazilo malo jevrejsko groblje koje su zatim uništili nacisti. Spomen-park Revolucije u Leskovcu je 1992. godine registrovan kao znamenito mesto.
Damper, Bor
Na kraju drugog dela želimo da Vam predstavimo ne tako specifičan spomenik – eksponat, reč je o damperu koji se nalazi u Boru. Ako ste prvi put u Boru, verovatno će vam zastati dah kada negde na „trećem kilometru“, usred zelene gradske oaze koja se pruža po sredini najvećeg bulevara, ugledate i džinovski kamion- damper. Tu se danas, pored brojnih turista, fotografišu i tek venčani parovi sa nekim posebnim guštom. Valjda zato da bi im ljubav doveka bila velika i jaka kao mašina koju žele pored sebe u kadru.
Kamion damper je najveći eksponat, nosivosti 170 i neto težine 105 tona. Borani ovaj eksponat od milošte nazivaju ”Guliver”, jer je njegova visina i širina preko 12 metara, prečnik gume 3 metara, zapremina rezervoara goriva 3200, a ulja 650 litara.
