Banja je lečilište koje je bogato vodom, blatom ili vazduhom lekovitih ili drugih svojstava koja olakšavaju tegobe, ubrzavaju lečenje ili na neki drugi način pomažu procesu ozdravljenja. Autori rubrike o Srbiji ispričaće vam priče o pet banja koje su po nečemu jedinstvene. Ovo je druga priča o banjama topličkog kraja.
Pročitajte naš tekst o prvoj banji o kojoj smo napisali test,o Sokobanji.
Toplički kraj
Toplica je oblast smeštena na jugu Srbije i obuhvata dolinu oko istoimene reke. Čine je Toplički upravni okrug i opštine Merošina i Doljevac -Nišavski upravni okrug. Najveći gradovi su Prokuplje (centar okruga), Kuršumlija, Blace i Žitorađa.
Cela oblast, kao i reka koja tuda protiče, ime su dobili po velikom broju izvora tople mineralne vode – toplica ili banja.
Samo neke od znamenitosti koje krase ovaj predeo su: Lokalitet Vinčanske kulture Pločnik, zadužbine Stefana Nemanje– crkva Svetog Nikole i crkva Presvete Bogorodice, Đavolja Varoš i tri banje- Lukovska, Prolom i Kuršumlijska.
Lukovska banja
Sa 700 metara nadmorske visine Lukovska banja ponela je titulu najviše banje u Srbiji. Nalazi se na istočnim padinama Kopaonika. Klima, priroda i termalni izvori čine ovo mesto pogodnim za zdravstveni i rekreativni turizam ali i za odmor. Termalni izvori od 50°-70°C doprinose povećanju temperature zemljišta pa zimi snega gotovo da nema. Snega nema ali zato dolazi do pojave magle.
Ljubitelji kulturno istorijskih objekata, ali i legendi, opredeliće se za posetu nekoj od crkava u blizini.
Šta videti?
Crkva svetog Mine nalazi u selu Štava, udaljena je devet kilometara od banje. Dok se naučnici spore oko toga da li je crkva podignuta u XIV veku ili mnogo ranije, narodno predanje govori da su preci sadašnjih stanovnika ovog mesta preneli svoju slavu svetog Minu i sagradili crkvu. Jedinstvena po svojoj arhitekturi i freskama koje datiraju iz XVII veka danas je pod zaštitom države kao spomenik od kulturne važnosti.
Crkva svetih apostola Petra i Pavla smeštena na seoskom groblju u Lukovu. Crkvu je prema narodnom verovanju podigao kralj Milutin koji je tu imao u posedu rudnike i livnice za preradu bakra, olova, srebra i zlata.
Crkva svetog Đorđa sagrađena je na vidikovcu Nenadov kamen na oko hiljadu metara nadmorske visine. Udaljena je jedan kilometar od Lukovske banje. Prema predanju Sveti Sava je postavio drveni krst i obeležio ga kao sveto mesto rekavši da se tu izgradi crkva.
Pored prirodnih lepota i kulturnih znamenitosti, Lukovska banja nudi turistima bogat sportsko-rekreativni sadržaj. Zatvorena hala i tereni na otvorenom za ekipne sportove poput odbojke, košarke i rukometa, teren u pesku, zatvoren bazen, ski staza sa zičarom i „staza zdravlja“ samo su dodatni razlozi da posetite ovo mesto.
Hotel ili privatni smeštaj, odlučite sami.
Prolom banja
Smestila se pored istoimenog sela po kome je dobila naziv, uz gornji tok Prolomske reke. Od Kuršumlije je udaljena 23 kilometra. Okružuju je Mejanske planine na jugozapadu, Prolomske na jugoistoku i planine Sokolovića na severu.
Planine oko banje su obrasle gustom šumom nadmorske visine hiljadu metara. Klima koja odlikuje ovaj predeo su duge i hladne zime sa obilnim snežnim padavinama, blaga leta sa svežim večerima, mala vlažnost vazduha uz umerene vetrove.
Ovo je najmlađa banja u Srbiji, a sa izgradnjom je počela posle Drugog svetkog rata, tačnije 1961. godine. Svečano je otvorena 1968. godine, a status banje dobila je tek 1977. godine. Kasnijih godina izvršena su geoistraživačka bušenja čime je dobijen protok vode od 11 litara u sekundi. Temperatura vode je oko 30°C.
Šta videti
U blizini sela Prolom, jedan fenomen, za koji naučnici nemaju objašnjenje, su spiralno uvijena stabla šljiva. Prema narodnim kazivanjima, pred samu Kosovsku bitku, 25.juna 1389. godine vojska kneza Lazara je stigla na pričest do male crkve u selu Prolom.
Tokom pričesta obišli su šest krugova oko crkve, a kako su se kretali za njima su se okretala i zasađena stabla šljiva. Crkva brvnara posvećena knezu Lazaru, izgrađena je krajem XIX veka a prema predanju nalazi se na mestu gde je nekada bila crkva u kojoj je pričešćena srpska vojska.
“Prolom voda pripada grupi niskomineralizovanih, alkalnih, homeotermi. Poseduje diuretičko i bakteriostatno dejstvo. Niska mineralizacija omogućava da se može piti u velikim količinama, a mineralni sastav odgovara svim kategorijama potrošača: deci, trudnicama, odraslima, sportistima i rekreativcima.” Ovo je rečenica koju ste verovatno pročitali na ambalaži vode koja se u sve delove Srbije doprema sa obronaka Radan planine.
Ljubitelji piva koji posete ovu banju, biće zadovoljni ponudom autentičnog Prolom piva. Ono je nepasterizovano i nerafinisano a konzumira se isključivo kao točeno. Pored sastojaka koji su neophodni za pravljenje ovog pića posebnan ukus, kako pivopije tvrde, ima zbog Prolom vode. Pravi se od 2002. godine po licenci Kraljevskog bavarskog piva. Ukus ali i cena će vas prijatno iznenaditi.
Pored hotela u Prolom banji privatni smeštaj nude brojni ljubazni domaćini, Uživajte u prirodi, rekreaciji, planinskom vazduhu i Prolom pivu.
Kuršumlijska banja
Trijangl topličkih banja upotpunjuje ovo gradsko naselje i nekadašnje banjsko lečilište u opštini Kuršumlija. Kuršumlijska banja udaljena je 11 kilometara od istoimenog grada. Smeštena je na visoravni od 400 metara nadmorske visine. Nalazi se u kotlini Banjske reke koja se uliva u Toplicu.
Ono čime se ova banja mogla pohvaliti su termalni izvori kojih ima više od deset. Temperatura vode je između 14°-67°C a izvori se dele na sumporovite, ugljeno-kisele, alkalne i gvožđevite. Postoji i termomineralno blato – peloid.
Već dugi niz godina ova banja nije u funkciji ali se nadamo da će se u budućnosti nešto promeniti.
Uživajte u lepotama Toplice. Srećan put!
