Reka koja cveta -Tisa

Spremni za još jednu avanturu u prirodi? Ovoga puta, zaplovićemo Tisom.

Tisa je srednjeevropska reka i najduža pritoka reke Dunav. Tisa izvire u Ukrajini, na Karpatima u oblasti Bukovina. Protiže kroz Ukrajinu, Rumuniju, Slovačku, Mađarsku i Srbiju. U Srbiji se, kod Starog Slankamena, Tisa uliva u Dunav.

Tisa izvire u šumovitom karpatskom masivu Karmarošu. Izvorište čine dva kraka, koja potiču sa visina od preko 1 600 metara. Tisa nastaje od Crne i Bele Tise.

Tisa u Srbiji

Tisa u Srbiju ulazi niže grada Segedina i teče između Bačke i Banata u dužini od 164 kilometara. Kod Bačkog GradištaTisa ulazi na teritoriju Šajkaške, gde se vode Velikog bačkog kanala i Tise spajaju. Od šajkaških naselja na sadašnjem toku reke ostao je samo Titel. Kod Čuruga su, presecanjem toka reke, nastale mrtvaje Vrbica, Vranjak i Komonj. Kod Titela se nalazi rečno ostrvo, izuzetna retkost na toku reke Tise. Tisa se uliva u Dunav kod Starog Slankamena.

Na svom putu kroz Srbiju Tisa protiče kroz nekoliko veoma atraktivnih mesta. Na samom ulazu u Srbiju nalazi se Kanjiža, poznata po jednoj od najstarijih banja u Srbiji. Banja potiče još iz vremena Austro – Ugarske, kada su pastiri slučajno otkrili izvor termomineralne vode.

Bečej poseduje jednu od najvećih kulturno – istorijskih atrakcija Vojvodine. To je dvorac Fantast, koga je izgradio poznati veleposednik Bogdan Dunđerski. Izgrađen je u periodu od 1919 . do 1923 . godine i predstavlja mešavinu različitih neostilskih formi netipičnih za naše prostore. Sam toranj i ugaone kule građene su u stilu neogotike, dok su oba ulaza građena u stilu neoklasicizma. Dvorac je ograđen niskim zidom sa dvema monumentalnim kapijama od kovanog gvožđa. U blizini sela Aradac, nedaleko od Zrenjanina, nalazi se poznato kupalište na reci Tisi. Tokom leta na ovo kupalište dolazi veliki broj ljudi. tisa se kod Starog Slankamena uliva u Dunav. Prema legendi, na ovom mestu sahranjen je hunski vojskovođa Atila Bič Božiji. Osim toga, Stari Slankamen poseduje i druge znamenitosti. Ovde se nalazi veoma popularna banja, kao i nekoliko ostataka građevine iz srednjeg veka.

Lov i ribolov

Tisa je bogata ciprinidnim vrstama riba, kao što su : šaran, deverika, bela riba, kao i alohtonim vrstama, kao što su: tostolobik, amur, srebrni karaš, babuška. Od grabljivaca u Tisi najznačajniji su som, štuka i smuđ.

U priobalju reke Tise nalaze se bogata lovišta, posebno krupne divljači, gde je najbrojnija i najkvalitetnija populacija srneće divljači. U starim šumama, oko meandara i starih korita, nalaze se velike populacije divlje svinje. Na obradivim površinama borave zečevi i fazani, kao i poljske jarebice. Od predatora se ističu lisica, divlja mačka, šakal, jazavac i kuna zlatica.

Cvetanje Tise

Cvetanje Tise je čaroban i jedinstven prizor. Tiski cvet više miliona godina očarava ljude svojom ritualnom ljubavnom igrom, lepotom svog oblika i boja. Cvetanje reke Tise se odvija sredinom juna i traje oko dve nedelje. Dešava se po pravilu u večernjim časovima. Tada se na površini Tise u delu gde je dno glinovito poljavljuju larve mužjaka, iz kojih se ubrzo izlegu insekti. Nešto kasnije se poljavljuju i larve ženki, a nakon toga počinje masovni „svadbeni let“. Nad površinom reke lete hiljade žutih insekata, zaneseni ljubavnim žarom dočaravaj i nastanak sveta. Nezaboravni doživljaj upotpunjuje šum njihovih svilenkastih krilca. Suton dana im oduzima snagu koju su tokom tri duge godine akumulirali u tamnom koritu reke. Površina vode tada izgleda kao da je prekrivena mailm belim cvetovima.  Nakon toga mužjaci umiru a ženke lete još izvesno vreme uzvodno, zatim se spuštaju na površinu vode i polažu od 6000 do 7000 jaja. Iz oplođenih jajašaca za dve tri nedelje izgledu se larve koje se ukopavaju u glinoviti deo korita reke.

Tisa je reka koje su se ljudi plašili, ali su je oduvek voleli i poštovali. I ona je zaista takva, vredna ljubavi i poštovanja. Sa svojim okruženjem Tisa formira prelepi ambijent, stvoren za uživanje. Ljubitelji reka se uvek vraćaju na Tisu, a svakim odlaskom sa nje ostaju im nezaboravne uspomene.

Milica Dašić