Preskočili smo prošli vikend sa tekstom kako bismo malo odmorili, ali vraćamo se na istu stazu i nastavaljamo sa svetskim zanimljivostima i otkrivanjem misterija kroz temu VELIKE ZAGONETKE ČOVEČANSTVA. Poslednje čega smo se dotakli je napušteni grad Maja, Tikal, a sada opet govorimo o jednom istorijskom i geografski zanimljivom mestu drevnih naroda.
Uskršnja ostrva
Uskršnje ostrvo, površine svega 117 kvadrtanih kilometara, već vekovima krije nebrojive zagonteke. Najveće od svih tajni ovog malenog čileanskog ostrva možda predstavljaju MOAI, impresivne kamene skulpture čije značenje i svrha nisu rasvetljeni ni do danas.
Na Uskrs, 5. aprila 1722. godine, holandski moreplovac Jakob Rogeven iskrcao se na malo ostrvo vulkanskog porekla u Tihom okeanu, zapadno od čileanske obale. Ostrvo je i nazvao po tome što je otkriveno na Uskrs. Domorodačko polinežansko stanovništvo koje je vekovima živelo na ostrvu nije htelo da prihvati novo ime, već ga i dalje zovu polinežanskim imenom Rapa Nui.
Moaiji kameni čuvari
Malo se zna o civilizaciji koja je na ostrvu Rapa Nui postojala pre Rogevenovog dolaska u XVIII veku. Da bi se rasvetlilo ovo pitanje, preduzeta su brojna istraživanja, na osnovu kojih se dolazi do zaključka da su prvi stanovnici bili Polinežani, a ne Južnoamerikanci, kao što se smatralo neko vreme.
TI prvobitni žitelji verovatno su na Uskršnje ostrvo došli s Markiskih ostrva, otprilike u IV veku nove ere, ostavivši mnoge tragove po kojima možemo da utvrdimo njihovo poreklo i običaje. Najznačajniji trag koji su za sobom ostavili svakako su moaiji, impresivni kameni kipovi.
Moaiji kipovi – svrha skulptura
Na Uskršnjem ostrvu podignuto je otprilike 600 moaija, od kojih su neki možda stari i 2.800 godina. Na padinama vulkana Rano Raraku, odakle je uziman materijal za gradnju skulptura, nalazi se još najmanje 200 nezavršenih moaija.
Ove statue, koje dostižu visinu i do 21 metar, imaju tela i velike glave rađene u kamenu, ukrašene očima od belog korala, a ponekad na glavi imaju i kape zvane pukao, napravljene od crvenkaste zemlje.
Pojedini istraživači izneli su tezu da su ove statue služile za odbranu ostrva od mogućih napada, međutim tu teoriju opovrgava činjenica da su svi moaiji leđima okrenuti od mora, odnosno da gledaju ka unutrašnjosti ostrva.
Kameni kipovi – pogrebni spomenici
Po drugoj tvrdnji moaiji bi mogli biti pogrebni spomenici. Ovoj teoriji idu u prilog grobovi otkriveni u ahusima, ogromnim kamenim poluukopanim platformama koje se nalaze ispod nekih moaija.
Moaiji podignuti iznad ahusa, navodno su imali pogrebnu svrhu, a zajednička im je jedina osobnost, naime to da na glavi svi imaju cilindrične kape zvane pukao.
Moaij pismo – rongorongo
Moaiji koji ne stoje na ahusima čine posebnu kategoriju, za koju su karakteristični zapisi ucrtani na kipovima. Uz otkriće drevnih tablica zvanih rongorongo, ovi zapisi pružaju dokaz postojanja sistema slikovnog pisma koje su u davno doba koristili stanovnici ostrva Rapa Nui.
Kako nema pouzdanih dokaza da je ijedan i drugi polinežanski narod upotrebljavao slikovno pismo ovo pokazuje da su žitelji Uskršnjeg ostrva dostigli visok stepen istorijskog razvoja.
Posetioci iz svemira
Prema svedočanstvima potomaka prvih žitelja ostrva Rapa Nui, likovi moaija predstavljaju današnje pretke ostrvljana. Ova bića su imala izuzetnu moć, a neka istraživanja ih dovode u vezu sa mantrama. Način na koji su opisana ova božanstva, kojima su tradicionalno pripisivane naročite mentalne moći, dao je osnova neverovatnim teorijama da su ti preci zapravo bili vanzemaljci.
Posetioci iz svemira imali su misiju da stanovnicima Uskršnjeg ostrva prenesu svoja napredna znanja, između ostalog i poznavanje pisma i složenog procesa gradnje i prenosa moaija. Premda ova hipoteza nije valjano utemeljena, tvrdnju da moaiji predstavljaju posetioce iz svemira mogla bi da opravda očita telesna mesrazmera statua.
Uskrsnja ostrva statue
Pitanje kako su ogromni kameni moaiji bili prenošeni 15 kilometara, a onda podizani u uspravan položaj, još jedna je misterija ostrva Rapa Nui. Statue su od vulkana Rano Raraku do svog odredišta verovatno prebacivane nekom vrstom saonica, na koje su kipovi postavljani licem nadole.
Po svemu sudeći, ostrvljani su ih u uspravan položaj podizali pomoću užadi i balvana, koje su koristili kao poluge. Ipak, iako je dokazano da se na ovaj način mogu podići kameni blokovi teški više tona, ostaje nejasno kako su moaijima, kada bi jednom bili uspravljeni, stavljane ogrmone kamene kape?!
Knjigu „Velike zagonetke čovečanstva“ možete potražiti u svim knjižarama Vulkan širom Srbije kao i na sajtu www.vulkani.rs.
