Uživajte svim čulima – Selo Sopotnica

Kroz guste bukove i hrastove šume, na oko 1.000 metara nadmorske visine, udaljeno 17 km makadamskim putem od Prijepolja, nalazi se selo Sopotnica. Nazvano po istoimenoj reci, koja se preko kraških terena sliva preko brzaka, slapova i vodopada do 25 metara visine.

Selo Sopotnica

Zabačeno selo razbijenog tipa na severozapadu planine Jadovnik prava je turistička atrakcija. Oivičeno sa desne strane rekom Lim, na ataru površine od 17 kvadratnih kilometara, smešten je pravi biser starovlaškog kraja – selo Sopotnica. Prvi stanovnici koji su u potrazi za pijaćom vodom stigli do reke Sopotnica, rešili su tu i da ostanu. Izgradivši 11 vodenica i 10 valjarica, mleli su žitarice i valjali sukno obezbeđujući time hranu za život.

Razvoj industrije i urbanizacija sredinom prošlog veka uticali su na meštane da napuste tradicionalan način života i da odu u okolne gradove. Danas selo broji 30 srpskih i 10 muslimanskih porodica, koji rado goste posetioce u svojim kućama, služeći ih pravom sopotničkom trpezom (sirom, kajmakom, medom, pršutom, pitom, suvim voćem i rakijom). Način gajenja stoke i izrada mlečnih proizvoda, kao i meso sušeno na svežem planinskom vazduhu daju jedinstveni pečat ovim specijalitetima.

Slapovi Sopotnice

Dužina toka reke Sopotnica iznosi 3,5 kilometara. Ispresecana je brzacima, slapovima i vodopadima, dok je srednji i donji tok reke usekao klisuru koja se proteže do ušća u Lim. Kraški teren na 1.100 metara nadmorske visine i brza planinska voda obrazuju poseban kamen – sigu, travertin ili bigar. Od njega su izgrađeni okolni manastiri: Mileševa, Sopoćani i Davidovica, ali i čuvena ćuprija na Drini. Godine 2005. jedan deo toka reka stavljen je pod režim zaštite prirode II stepena i proglašen za Spomenik prirode “Slapovi Sopotnice” sa oko 210 ha površine.

Veliki broj turista, istraživača, avanturista i prirodnjaka rado posećuje obronke Jadovnika iznad Prijepolja. Mir i huk vode, uz vodopad Sopotnica koji se naglo stropoštava niz liticu, a zatim kroz nepristupačne terene nastavlja svoj tok do ušća u Lim, čini predivni pejzaž koji zaustavlja dah. Od 1987. godine lokalna manifestacija “Sopotnički izvori” prezentuje izvorno narodno stvaralaštvo i folklor starovlašnog kraja. U toku letnjih meseci česti su izleti stanovnika Nove Varoši, Prijepolja i Priboja do sela.

Šta posetiti u okruženju?

Pored Prijepolja, kao lepog gradića koji vredi pažnju, okolina je bogata spomenicima kulture još iz doba Nemanjića. Reč je o manastirima Mileševa, Kumanica, Sopoćani i Davidovica, ali i o prirodnim lepotama sela Hisardžik, sa starom kamenom džamijom i ostacima tvrđave iz XIII veka, kao i uspon na najviši vrh Jadovnika – Katunić (1.733m), uz kanjon reke Mileševke i mogućnost splavarenja rekom Lim. 

Manastir Kumanica

Nalazi se uz železničku prugu Beograd – Bar. Nakon višegodišnjeg urušavanja u dolini Lima, 2000. godine je obnovljen i rekonstruisan, pa može predstavljati dobru usputnu stanicu.

Manastir Mileševa

Nalazi se na reci Mileševki, koja je usekla kanjon u strme kraške terene, potiče iz 13. veka. Raški stil gradnje iz doba Nemanjića sačuvan je do danas. Predstavlja zadužbinu kralja Vladislava, sina Stefana Prvovenčanog. Kada je podignut, manastir je bio srednjevekovni kulturni centar, sa školom i štamparijom. Veliki značaj manastar je stekao čuvanjem mošti Svetog Save, sve do 1594. godine, kada su ih Turci spalili na Vračaru. Po freski Belog anđela, koja predstavlja simbol srednjevekovnog freskoslikarstva, poznat je širom Evrope.

Manastir Davidovica

Nalazi se u blizini Brodareva i reke Lim, predstavlja zadužbinu monaha Davida koji je bio sin Vukana Nemanjića. Iako je građen u raškom stilu, dobio je na značaju tek 1998. godine kada je obnovljen, rekonstuisan i postao dostupan turistima. Smatra se da se u njemu nalaze tela braće Jugovića.

Manastir Sopoćani

Podignut je u dolini reke Raške u 13. veku od strane kralja Uroša I Nemanjića. Naziv mu potiče od staroslovenske reči sopot, što znači izvor. Vekovima je rušen i uništavan od strane Turaka, ali i za vreme svetskih ratova. Od 1948. godine do danas stalno se rekonstruiše i dopunjava. Karakterističan je po fresko-slikarstvu, ali i portrtetima Uroša I, Stefana Prvevenčanog i ostalih članova dinastije Nemanjića.

Planinarenje uz Jadovnik predstavlja avanturu za sve ljubitelje prirode. Najviši vrh Katunićsmešten je na 1.733 metara. Postoje brojne planinarske staze sa različitim nagibima i dužinama.

Selo Hisardžik, nedaleko od manastira Mileševa, ljubomorno čuva srednjevekovnu trvđavu i staru kamenu džamiju. Smeštena na vrhu brda, tvrđava prkosi svim posetiocima.

Toliko je istorije i prirodnih lepota skriveno na samo nekoliko hektara površine. Ako vas put nanese, obavezno krenite u istraživanje. Možda otkrijete još neko skriveno blago starovlaškog kraja.

Jelena Đokić