Sportska gimnastika – discipline i pravila

Stari Grci su verovali da je gimnastika najbolji način da se postigne savršen balans tela i uma, odnosno da je balans tela i uma moguće postići jedino kada su fizičke vežbe povezane sa intelektualnom aktivnošću. Platon, Aristotel i Homer su isticali osnažujuće kvalitete gimnastičkih aktivnosti.

Sportska gimnastika

Moderna gimnastika je nastala krajem 19. veka. Pojam sportska gimnastika je takođe nastao početkom 19. veka kako bi se odvojio stil vežbanja koji je podrazumevao slobodne pokrete od tehnika korišćenih u vojnim vežbama.

Na svom početku, mnogi gimnastičari su imali dobru osnovu u baletu, a svoj vrhunac su dostizali oko 20 godine života. Veliki uspeh i ,,perfect ten“Nađe Komaneči na Olimpijskim igrama u Montrealu 1976. godine, kada je imala 14 godina, najavio je eru mladih šampionki, treniranih za gimnastičarke od najranijeg detinjstva.Kasnije je, kako bi se sprečilo pomeranje te granice u još mlađe kategorije, uvedeno pravilo da takmičari na Olimpijskim igrama ne mogu biti mlađi od 16 godina.

Gimnastika i Olimpijske igre

Sportska gimnastika je jedan od najstarijih olimpijskih sportova i prvi put se pominje još na drevnim Olimpijskim igrama kada su se učesnici takmičili u različitim disciplinama, kao što su rvanje, preskakanje bikova i sl.

Zapravo, termin gimnastika nastao je od stare grčke reči ,,gumnos“ što u bukvalnom prevodu znači ,,go“. Iz tih razloga, ženama je bilo zabranjeno da učestvuju na drevnim Olimpijskim igrama, ne samo kao takmičarke već i kao gledateljke.

Prva gimnastička takmičenja su organizovana u školama i atletskim klubovima širom Evrope tokom 19. veka, pa ni prve Olimpijske igre modernog doba nisu prošle bez nastupa gimnastičara.

Između 1896. i 1924. godine je razvijeno ono što danas znamo kao sportsku gimnastiku, a među disciplinama koje su vremenom odbačene  bilo je i dizanje stena i plivanje.

Temelji današnjeg programa

Temelji današnjeg programa sportske gimnastike na Igrama su postavljeni 1924. godine u Parizu kada su organizovana prva takmičenja u individualnoj i ekipnoj muškoj konkurenciji. Od 1928. godine u Amsterdamu, i žene nastupaju u sportskoj gimnastici na Olimpijskim igrama, ali je tek 1960. godine u Rimu program utvrđen na današnjih šest disciplina.

Ovim sportom su od 1952. godine dominirali sportisti iz bivšeg Sovjetskog saveza, sve do 2008. u Pekingu kada su se kineski sportisti najviše puta popeli na pobedničko postolje.

1881. godine je osnovana Međunarodna gimnastička federacija, a u početku je uključivala samo nekoliko evropskih zemalja članica. Sportska gimnastika je olimpijski sport od samih početaka modernog olimpizma 1896. godine, iako je ženama dopušteno takmičenje u sportskoj gimnastici na Olimpijskim igrama tek 1928. godine.

GIMNASTIKA je kombinacija veština i sposobnosti kao što su:

  • Koordinacija
  • Spretnost
  • Gipkost
  • Snaga
  • Brzina

Pod samim pojmom gimnastika može se podrazumevati veština izvođenja kretanja na određeni način i sa jasno definisanim ciljem.

Međutim, gimnastika kao sport, predstavlja takmičenje na spravama u muškoj i ženskoj, bilo ekipnoj ili pojedinačnoj, konkurenciji.

Gimnastika discipline

Prema sada važećim pravilima, na velikim takmičenjima se sportisti takmiče u četiri delaprograma:

  • Ekipno predtakmičenje
  • Ekipno finale
  • Finale višeboja
  • Finale po spravama

U ekipnom predtakmičenju vežbači nastupaju na svih četiri (žene), odnosno šest (muškarci) sprava. Na osnovu rezultata, ekipe se plasiraju u ekipno finale, a pojedinci u finale višeboja odnosno finale po spravama. Bodovi iz predtakmičenja se ne prenose u finale, što znači da oni koju su se plasirali u finala u finalnim takmičenjima počinju takmičenje iznova, bez prenesenih bodova iz predtakmičenja.

U ekipnom finalu osam najboljih ekipa iz predtakmičenja se takmiče za konačni plasman. U finalu višeboja se sastaje osam najboljih gimnastičara i gimnastičarki po ukupnim bodovima sa svih sprava. U finalu po spravama za svaku spravu se plasira osam najboljih na toj spravi iz predtakmičenja.

Ženske discipline

Preskok

U ovoj disciplini gimnastičarka se nakon zaleta, odrazi od odskočne daske prema konju za preskok, u preletu prebacuje na drugu stranu uz doskok na strunjaču. Konj za preskok je na visini od 125 cm od strunjače. Obično se u toku takmičenja izvode dva različita skoka, a zavisno od takmičenja ukupna ocena se dobija ili zbirom, ili srednjom ocenom, ili se računa bolji od dva izvedena skoka.

Dvovisinski razboj

Gimnastičarka izvodi pokrete krećući se između dve prečke različite visine. Viša prečka je na visini od 225 cm, a niža na 145 cm od strunjače. Razmak prečki je između 130 do 180 cm, a daljina 240 cm. U vežbi se koriste zamasi, veleokreti, prelazi s prečke na prečku, i drugi pokreti.

Greda

Gimnastičarka izvodi koreografiju na gredi dugoj 5 metara i širokoj samo 10 cm, koja se nalazi na visini 125 cm od tla. Prilikom izvođenja vežbe vežbačica koristi celu dužinu grede, pazeći pri tome na ravnotežu, gracioznost i težinu elemenata u vežbi. Osnovna karakteristika vežbe na gredi je da zahteva fantastičan osećaj za ravnotežu uz oslonac na vrlo maloj površini grede.

Parter

Vežba na tlu ili parteru se izvodi na kvadratnoj površini od 12 x 12 metara. Vežbačica vežba uz muziku, kombinujući pri tome teške akrobatske elemente uz elemente plesa.

Muške discipline

Parter

Slično kao i kod žena, vežba na tlu ili parteru se kod muškaraca takođe izvodi na kvadratnoj površini od 12 x 12 metara. Razlika je da muškarci ne vežbaju uz muziku, te su muške vežbe stoga bez posebnih plesnih elemenata, a sadrže više akrobatike i elemenata snage.

Konj sa hvataljkama

Gimnastičar izvodi vežbu oslanjajući se isključivo rukama na spravi pod nazivom konj sa hvataljkama. Konj je visok 115 cm, dug 160, a širok 35 cm. Hvataljke su visoke 12 cm, a razmak među njima može biti od 40 do 45 cm. S obzirom da je gimnastičar sve vreme trajanja vežbe svom težinom oslonjen isključivo na ruke, ova se sprava smatra najzahtevnijom jer traži, između ostalog, posebno veliku snagu ramena i ruku.

Krugovi ( karike )

Krugovi su sprava koji su postavljeni na visini od 250 cm, a vise sa prečke koja je na visini od 550 cm. Krugovi su međusobno razmaknuti 50 cm, a obim svakog kruga je 18 cm. Vežba se izvodi okretima, u visu, a kraj vežbe uključuje najčešće akrobatski skok.

Preskok

U ovoj disciplini gimnastičar se nakon zaleta odrazi od odskočne daske prema konju za preskok, u preletu prebacuje na drugu stranu uz doskok na strunjaču. Konj za preskok kod muškaraca je na visini od 120 cm. Obično se u toku takmičenja izvode dva različita skoka, a zavisno od takmičenja ukupna ocena se dobija ili zbirom, ili srednjom ocenom, ili se računa bolji od dva izvedena skoka.

Jednako kao i kod ženskog preskoka, 2001. godine je tradicionalni gimnastički konj za preskok zamenjen dužom i stabilnijom spravom koja olakšava preskok.

Razboj

Paralelni razboj je sprava koja se sastoji od dve paralelne pritke na visini 175 cm. Dužina pritki je 350 cm, a razmak izmežu njih se kreće između 42 i 52 cm. Gimnastičar kombinuje različite elemente kao što su stoj na rukama, salto i okreti iznad pritke, pri kraju vežbe izvodi i akrobatski saskok.

Vratilo

Vratilo se sastoji od jedne prečke na visini od 255 cm iznad strunjače. Gimnastičar izvodi elemente kao što su veleokreti, salto i okreti iznad pritke, a pri kraju vežbe izvodi akrobatski skok.

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here