Orkestarska i horska muzika zahtjevaju veliku predanost, trud i rad svih članova, ali ipak dirigenti, odnosno vođe ansambla, oni su kojima najveći posao pripada. Seriju tekstova pod nazivom „Muzičko naličje”, o mladim i perspektivnim umjetnicima, nastavljamo kroz priču o dva dirigenta koji su rođeni u Srbiji, ali im se put razgranao na nešto drugačije oblasti djelovanja. U svakom slučaju, obojica rade ono što vole i pokazuju da to itekako umiju.
Pročitajte: Damjan Jovičin i David Mastikosa, mladi kompozitori
Muzička svestranost
RADAN JOVANOVIĆ (1990) počeo je da svira klavir sa devet godina u Muzičkoj školi „Josip Slavenski“ u Beogradu, u klasi prof. Ljiljane Jevtić, gdje stiče osnovno i srednje muzičko obrazovanje na klavirskom i teoretskom odsjeku. Proglašen je đakom generacije, a 2009. godine upisuje se na klavirski odsjek Fakulteta muzičke umetnosti u Beogradu, u klasi prof. Ninoslava Živkovića, gdje diplomira 2013. godine i naredne godine stiče master diplomu u istoj klasi.
Kao solista nastupa na brojnim koncertima (Velika dvorana Kolarčeve zadužbine, Skupština grada Beograda, Etnografski muzej, Paviljon Cvijete Zuzorić, Studentski kulturni centar, Festival „Osmatranja“ Kraljevo i dr.) i takmičenjima u zemlji i inostranstvu. Među brojnim nagradama izdvajaju se: prva nagrada na Republičkom takmičenju muzičkih škola Srbije 2007. godine, prva nagrada i laureat na Međunarodnom takmičenju „Mihailo Vukdragović“ 2008. i 2009. godine, prva nagrada i laureat na X pijanističkom konkursu EPTA-Srbije 2008. godine i prva nagrada i laureat na VI takmičenju mladih pijanista „Dr Vojislav Vučković“ u Beogradu 2009. godine.
Angažovan je i kao kamerni muzičar u sastavu klavirskog trija „Noir“, zajedno sa Sanjom Miladinović (violina) i Majom Panković (violončelo) sa kojim bilježi nastupe u Galeriji Kolarčeve zadužbine, MŠ „Stevan Mokranjac“ u Beogradu, Dečjem kulturnom centru Beograd, na Festivalu „Osmatranja“ Kraljevo, Stringfestu u Sremskoj Mitrovici i drugim koncertnim prostorima.
Na standardno i veoma aktuelno pitanje kako jedan uspješan mladi umjetnik vidi scenu u našoj sredini, Jovanović odgovara: „Muzička scena u Srbiji jako podseća na fudbalsku. Imamo veliki broj talentovanih muzičara koji ovde nemaju priliku da pruže maksimum svog potencijala. Onaj ko može sebi finansijski da priušti, odlazi u inostranstvo i ostvaruje svoje potencijale. Neko od njih tamo i ostane, a neko se i vrati. Onaj ko ne uspe da ode u inostranstvo, osim jednog zanemarljivog procenta, uglavnom se zadovolji nečim što će mu pružiti zaradu za život, a što nije ni peti deo muzičkog potencijala te osobe, jer prilike nema, a živeti se mora”.
O umjetnicima koji su već ostvareni u inostranstvu i žele da se vrate ovde i pomognu razvitku, u ne svim, ali u većini slučajeva, Jovanović je rekao da često nailaze na rampu. „Kao i fudbaleri kad dođu da igraju za reprezentaciju. Večito neki problemi. Lično smatram da kada bi se mnogo više bavili muzikom samom kakva jeste, udubljivanjem u samu njenu srž, njeno razumevanje, mnogo bi se manje bavili drugim stvarima, koje očigledno škode kvalitetu muzike u Srbiji.”
U toku studija klavira, Radan se upisuje na dirigentski odsjek Fakulteta muzičke umetnosti u klasi prof. Bojana Suđića. Tokom 2011. i 2012. godine bio je angažovan kao asistent dirigenta u Horu Braća Baruh, kojim je dirigovao na nastupima u Velikoj dvorani Kolarčeve zadužbine, Galeriji Fresaka i drugim koncertnim prostorima.
Pohađao je majstorske kurseve dirigenata Ronalda Kolmana (Belgija), Kristijana Mandeala (Rumunija), Roberta Duartea (Brazil) i Kristijana Orošanua (Rumunija). Godine 2013. dirigovao je premijeru Sonate za dva klavira, čelestu i udaraljke Vladana Radovanovića u Velikoj dvorani Kolarčeve zadužbine.
U januaru 2014. godine zajedno sa klarinetistkinjom Jovanom Lađević i drugim kolegama sa Fakulteta muzičke umetnosti osniva omladinski orkestar „Beogradski simfoničari“, sa kojim je do sada ostvario veliki broj zapaženih nastupa u saradnji sa mladim srpskim solistima, većinom studentima. Iste godine, kao asistent diriguje Jevrejskim kamernim orkestrom iz Beograda na koncertu u Velikoj dvorani Kolarčeve zadužbine. Godine 2015, u okviru masterklasa maestra Kristijana Orošanua u Brašovu (Rumunija), diriguje orkestrom Kamerata Kronstadt, a iste godine na koncertima u Milanu, Breši i Sirmioneu (Italija) diriguje Orkestrom stotinu mladih, sastavljenog iz talentovanih mladih muzičara iz Italije, Slovenije, Austrije, Češke i Makedonije.
Kao omiljene kompozitore, koje rado sluša proteklih mjeseci, Jovanović je izdvojio Jozefa Hajdna i Antonjina Dvoržaka, a od dirigenata Serđija Ćelibidakea i Vaclava Nojmana, dok mu je najdraži pijanista Muraj Peraja. „Svi su mi oni uzori. Stalno čovek nailazi na nešto novo, pa mu je uvek omiljeno ono što je najsvežije.”
Spoj roka i simfonije
DUŠAN UROŠEVIĆ (1990) rođen je u Loznici, gdje je stekao osnovno obrazovanje i završio Nižu muzičku školu „Vuk Karadžić“, smjer violina. Godine 2005. upisao je Srednju muzičku školu „Stevan Stojanović Mokranjac“ u Bijeljini, gdje je uspješno maturirao na dva smjera – muzički izvođač – violinista i muzički saradnik – teoretičar.
U akademskoj 2009/2010. upisao je Akademiju umjetnosti Slobomir P univerziteta, i to dva smjera – dirigovanje i muzičku teoriju i pedagogiju. Tokom sedam godina provedenih u Bijeljini bio je član hora „Srbadija“ sa kojim je nastupao na raznim domaćim i internacionalnim festivalima širom Evrope (Njemačka, Slovačka, Austrija), od kojih se posebno izdvaja „World Choir Games“ (2008), poznat kao Horske olimpijske igre, u organizaciji Musica Mundi u Gracu (Austrija).
Potom, radio je na projektu prekogranične saradnje između Bosne i Hercegovine i Srbije, „Na Drini ćuprija“, u kojem je učestvovao kao izvođač, a gdje su pod patronatom Evropske komisije hor „Srbadija“ i Kraljevski gudači sv. Đorđa izveli dvadeset koncerata u ove dvije zemlje.
Od 2013. godie svoje studije nastavlja u Banjoj Luci i to na dva smjera – dirigovanje i muzička teorija i pedagogija. Aprila mjeseca tekuće godine učestvovao je u izvođenju operete „Orfej u podzemlju“ u Narodnom pozorištu Republike Srpske kao član hora opere. U junu naredne godine diriguje orkestrom Akademije umjetnosti na koncertu mladih kompozitora Republike Srpske, a u decembru na koncertu „Veče V.A. Mocarta“ i Studentskom balu.
Oktobra mjeseca 2015. godine izabran je na mjesto demonstratora na katedri za dirigovanje na predmetima Orkestar 1–8. Sa Akademskim orkestrom sarađivao je na koncertima u sklopu manifestacije „Dani Vlade S. Miloševića”: Koncert savremene muzike (april 2014 – Muzej RS i februar 2015 – Banski dvor), Muzička romansa (asistent dirigenta, april 2016.). U mjesecu junu, za Svjetski dan muzike, diriguje akademskim gudačkim orkestrom koncert posvećen domaćim autorima, pod nazivom „Vrijeme je za domaće!”.
„Smatram da muzička scena Republike Srpske krije neverovatnu snagu i potencijal uprkos slabe finansijske podrške državnih institucija zaduženih za kulturne delatnosti. Međutim, zemlje našeg okruženja bitišu u jednom nestabilnom, na prvom mestu, ekonomskom društvu. U takvoj situaciji nije ni čudo zašto su kultura i umetnost često na najnižim granama finansijskog stabla.„, kaže Dušan.
„Drugi problem jeste tekovina komunističke svesti i teorije da je država dužna da obezbedi i popunosti finansira kulturna dešavanja i institucije. Negde se pojam mecene izgubio”, dodaje mladi dirigent. Kao centar najvećih problema modernog društva, Urošević je izdvojio osnovni obrazovni sistem, kojeg treba promijeniti. „Srbija se bori sa sličnim problemima, ali njen najveći problem je centralizacija, pored svega što sam već naveo za Republiku Srpsku.”
U avgustu 2015. godine, Dušan postaje dirigent „Rok simfonije” iz Banjaluke, sa kojima je realizovao do sada deset koncerata, među kojima se izdvajaju: Zvorničko kulturno ljeto (Zvornik, avgust 2015), Dani Republike Srpske u Srbiji (Novi Sad, SNP, oktobar 2015), Novogodišnji koncert na Trgu slobode (Novi Sad, decembar 2015), Koncert domaće Rok simfonije (Banja Luka, NPRS, februar 2016) i Koncert Rok simfonije na Kastelu (Banja Luka, jun 2016). „Rok simfonija” predstavlja projekat zamišljen kao kombinacija dva muzička žanra koji svakako nisu u prvom planu, a u pitanju su umjetnička i rok muzika.
Kako kaže: „Još jedan od problema koji uočavam, a zbog kojeg će me verovatno mnoge kolege osuditi jeste položaj umetničke javnosti koja ‘nosom para oblake’, ne shvatajući da na taj način umetnost čini još daljom od društva i na prvom mestu običnih ljudi. Zaboravljaju da se Betoven i Karajan samo jednom rađaju, a da je muzika isključivo nama nedodirljiva. Zato, učinimo je što pristupačnijom!”
Najdraži umjetnici su uvijek inspiracija i podstiču mlade da budu još bolji. Naime, Dušan od svih dirigenata izdvaja Leonarda Bernštajna zbog njegovog pristupačnog stava i enegije kojom plijeni, ali i Lorin Mazel kao, kako smatra, najboljeg dirigenta koji je izveo Dvoržakovu Simfoniju „Iz Novog svijeta”. Svoje interesovanje okrenuo je ka kompozitorima, naročito domaćim, koji su inspirisani folklorom (u širem smislu) i Vizantijom. Kompozitor, mislilac, muzički teoretičar i pedagog, čiji ga rad i pojava posebno oduševljavaju jeste Svetislav Božić. „Muzika koju Božić stvara nije ovozemaljska. Često volim da kažem ‘profesor Sveto’, čovek i u njemu čitav univerzum.”
U narednom tekstu, čitaćete o dvije mlade, ali izuzetno uspješne solo pjevačice.
