U doba globalizacije, gde svi gradovi liče jedni na druge u svojoj bezličnosti, uvek je utešno vratiti se mestima koja uprkos modernizaciji i dalje u sebi neguju duh starog vremena koji obitava na ulicama, spomenicima, ornamentima zgrada i mostova. Ako se osećate isprazno nakon posete gradova u kojima dominiraju velike čelične konstukcije, Mek Donaldsi, Starbaksi, razni brendovi modne industrije koji zauzimaju mesto muzejima i galerijama, onda bi bilo dobro da za sledeće putovanje izeberete Rim, kako biste se detoksikovali od postomoderne poroznosti. Da ne budemo pogrešno shvaćeni, svakako je i Rim uhvatila gore pomenuta groznica, ali on je i pored njenog uticaja ostao kulturološki vredan, istorijski značajan, romantičan, poetičan, melodičan, i ljupki muzej antičke civilizacije.
Prema legendi grad Rim je osnovao Romul, sin Reje Silvije i boga Marsa, 21. aprila 753. godine stare ere. Romul je jedan od dva brata blizanca koja je kralj po rodjenju bacio u reku, da ne bi imao naslednike koji bi mu preoteli tron. Međutim, korpu sa bebama je pronašla vučica koja ih je dojila svojim mlekom, tako da su oni preživeli. Kada su stasali zbacili su kralja sa vlasti i započeli osnivanje grada na mestu gde ih je pronašla vučica. Tokom čina osnivanja grada među braćom je izbila svađa i Romul je ubio Rema.
POGLEDAJTE JOŠ – Peruđa – grad mladih, grad umetnika, grad čokolade i jazza
Arheološka istraživanja potvrdila su da su u 8.veku pne na brežuljcima uz Tiber postojala naselja. U 6. veku pne ovim područjem su zavladali Etruščani i pod njihovom vladavinom naselja su se sjedinila u jednu političku celinu. Ta oblast je bila naseljena narodima različitih kultura i jezika koji su se bavili zemljoradnjom ili stočarstvom (reč “Italija” znači „zemlja teladi“) i govorila dijalektima koji su pretežno pripadali indoevropskoj porodici jezika, mada su dobar deo stanovništva činili Etrurci i Grci. Ova multinacionalnost se pozitivno odrazila na razvoj Rima, jer su stanovnici primali uticaje jedni od drugih i medjusobno se nadogradjivali. Grad se kasnije razvio u prestonicu Rimskog Kraljevstva, pa u prestonicu Rimske Republike i konačno Rimskog Carstva. Bujna istorija ostavila je traga na arhitekturi Rima, tako da danas postoje brojne zgrade, crkve i muzeji koji svedoče o duhovnim bogatstvima ovog grada. Spremili smo Vam kratak opis najvažnijih znamenitosti koje treba posetiti ako Vas put odnese u Rim.
Najpre je tu Koloseum, kao najlogičniji simbol Rima. Izgradnju je započeo car Vespasian 72. godine, a gradnju dovršio njegov sin Titus osam godina posle. U njemu su se održavale borbe gladijatora i životinja u kojima bi većina njih nastradala, ali se uprkos tome ovaj vid perfomansa smatrao zabavnim programom za 50 000 posetilica koliki je bio kapacitet Koloseuma. Najzad su ove igre ukinute u petom veku. Koloseum je uništen prilikom zemljotresa, a delimično i ljudskim faktorom. Danas je očuvan samo njegov ogoljeni spoljašnji deo i unjutrašnje podzemne prostorije gde su se kretale životinje prilikom izlaska na scenu. Otvoren je za turiste i dostupan je za 12 eura, a u tu cenu je uključen i obilazak Foruma. Koloseum je jedan od onih znamenitosti koje obilazite zbog dugovečnosti njegove istorije, verujem i zbog popularnosti među turistima, ali svakako da tamo ne možete doživeti ništa drugo do blage jeze na pomisao koliko je tu krvi proliveno. I ne možete da se ne zapitate da li i sada plaćanjem ulaza i boravkom na tom mestu ličite na onih 50 000 gledalaca koji su dolazili da gledaju borbe.
U Nacionalnom muzeju kojeg je projektovao Mikelanđelo nalaze se važna grčka i rimska umetnička dela. Uvek ćete lako prepoznati koja su dela rimska, a koja grčka, jer su se Grci zbog svoje idealističke prirode uvek trudili da prikažu stvari i ljude lepše nego što su u stvarnosti, dok su Rimljani bili realisti i prikazivali su subjekte u svoj njihovoj ružnoći. Važne galerije slika nalaze se u palatama Palazzo Doria Pamphili, Palazzo Colonna i Palazzo Barberini, a Venecijanska palata čuva veliki broj dela od ranohršićanskog razdoblja do renesanse.
Obavezno morate posetiti i Vatikanske muzeje, koji čuvaju slike i statue od izuzetne vrednosti. Lično na mene najveći utisak ostavila je Rafaelova soba i njegova freska Atinska škola. Ova čuvena freska sva je sačinjena od magije, jer se pred njom osećate kao da zaista možete da ukoračite u taj trodimenzionalni svet i teško vam je da poverujete da je to pred vama zaista samo običan zid. Ne samo zbog čarobnog prikaza perspektive, tehnike i slikarskog umeća, nego i zbog svoje tematike, ova freska je jedna od najčuvenijih na svetu. Na njoj su prikazani najvažniji filozofi antičkog vremena u svoj svojoj karakterističnosti, tako da je Rafael njome pokazao smisao za simboličnost i psihologiju. Slikom dominiraju Platon i njegov učenik Aristotel kako drže u rukama knjige (Platon svog Timaja, a Aristotel svoju Etiku) dok koračaju kroz Akademiju. Položaj njihovog tela predstavlja njihovu filozofiju: Platon drži uperen prst na gore, što simbolizuje njegova idealistička shvatanja, dok Aristotel predstavlja protivtežu i povlači ruku na dole, što simbolizuje njegov realizam. Ovim se predstvalja i odstupanje Aristotelovog učenja od Platonovog: “Drag mi je Platon, ali mi je istina draža”. U Platonovom liku Rafael je zapravo oslikao Leonarda da Vinčija, velikog uzora za svakog umetnika. Ono što je Platon bio za filozofe, to je Leonardo bio za slikare. Osim Platona i Aristotela, na slici su prikazani i razni drugi mislioci antičkog doba. Nije tačno utvrđeno za svaku oslikanu ličnost koga predstavlja na slici, ali se veruje da su na njoj prikazani neki od sledećih filozofa: Pitagora (koji se nalazi sa leve okružen učenicima), Diogen (leži na sredini stuba), Euklid (objašnjava geometrijski crtež uz pomoć šestara), Heraklit (sedi sam i izolovan na dnu slike), Zenon, Epikur, Boetije, Anaksimandar, Empedokle, Ksenofon, Hipatija, Parmenid, Sokrat, Plotin, Arhimed, Ptolomej…
Osim Leonarda , takođe, je i Mikelanđelo dobio svoje mesto na fresci, otelotvoren u telu Heraklita tkzv. Mračnog. U vreme slikanja ove freske, Mikelanđelo se nalazio samo nekoliko stotina metara i oslikavao Sikstinsku kapelu. Jedan drugi Rafaelov uzor koji se našao na slici bio je njegov mentor Bramante, koga je Rafael naslikao umesto Euklida. Cela freska zapravo je jedna oda Bramanteu, jer je naslikana u njegovom stilu. Pored Leonarda, Mikelanđela i Bramantea, Rafael je takođe naslikao i autoportret: skroz desno na slici nalazi se jedna ličnost koja gleda direktno u posmatrača.
Na izlazu iz Vatikanskih muzeja nalazi se Sikstinska kapela, koja je bogata raznim freskama. Većinu njih je radio Mikelanđelo. Na svodu koji zauzima oko 800m² Mikelanđelo je naslikao biblijske priče o stvaranju sveta u etapama. Najpoznatiji deo ove freske je Stvaranje čoveka, odnosno Adama. Na prednjem oltarskom zidu crkve Mikelanđelo je takođe naslikao Poslednji sud, fresku koji sadrži nekoliko stotina likova. Jedan od tih likova drzi oguljenu kožu u kojoj je Mikelanđeo naslikao svoj autoportret.
Iz Sikstinske kapele možete ući u jednu impozatnu garđevinu koju obavezno morate posetiti, a to je Bazilika Svetog Petra. To je najveća crkva na svetu koja pokriva područje od 2,3 hektara. Ujedno je i jedno je od najsvetijih mesta hrišćanstva, jer se u njoj nalazi grobnica sv. Petra, jednog od dvanaest apostola. Iako Novi zavet ne spominje Petrovo mučeništvo u Rimu, katolička tradicija na temelju spisa crkvenih otaca smatra da je njegova grobnica ispod oltara. Za obilazak grobnice Sv. Petra potrebna je napismena dozvola. Crkva sadrži brojne statue od koja svaka ima visinu po nekoliko metara. Najčuvenija je Pijeta („oplakivanje“) koju je Mikelanđelo izvajao kad mu je bilo 25 godina. Ova statua predstvalja Bogorodicu kako drži u krilu Isusovo telo nakon raspeća. Druga Mikelanđelova čuvena statua je Mojsije, koja se nalazi u crkvi Svetog Petra u lancima. Ova fascinantna skulptura predstavlja jedno od najvećih remek dela vajarstva. Posebno su živopisni nabori na Mojsijevoj odori i njegova kovrdžava brada, a svakako i šake na kojima se verno ocrtavaju krvni sudovi. Frojd se posebno divio ovoj statui i kad god bi bio u poseti Rimu svaki dan bi uzastupno posećivao Mojsija. Inspirisan njime i pričom koja ga prati napisao je i čuvenu studiju o Mojsiju.
Još jedna od znamenitosti u Rimu svakako je čuveni Panteon. Reč “pantheon”na grčkom znači “hram svih bogova”, a s tom namerom Panteon je i sagrađen – kao hram svih poganskih bogova. Napravio ga je Hadrian, između 119. i 128. godine. U Panteonu se nalazi Rafaelova grobnica na kojoj piše:
„Ovde leži Rafael za čijeg se života priroda plašila da će je nadmašiti, ali sada kad je mrtav ona se boji da će i ona umreti“.
Rim je poznat i po veličanstvenim trgovima, koji su uglavnom izgrađeni u 17. veku. Glavni trgovi su Piazza Navona, Piazza di Spagna, Campo de’ Fiori, Piazza Venezia, Piazza Farnese i Piazza della Minerva. Rim je takođe i grad fontana, ima ih oko 280, a među njima se najviše izdvaja Fontana di Trevi. Ovo barokno delo napravljeno je 1762. godine, od strane Nicolò Salvija za Papu Klementa XII-og. Prema legendi, svaki posetilac bi trebalo da baci novčić u fontanu Trevi, jer mu to osigurava ponovni povratak u Rim.
